مفهوم و کاربرد GIS در شهرسازی و همچنین تفکرات پایه ای در GIS از دهه 1950 میلادی شروع گردید، اما اولین نرم افزار توسط شرکت ESRI17 در اواخر دهه 1970 به بازار عرضه شد.
در این مقاله با
مفهوم و کاربرد GIS آشنا خواهید شد.
می توان گفت کشور کانادا جزو اولین توسعه دهندگان GIS محسوب میگردد، چرا که به طور جدی از دهه 1960 در جهت به کارگیری عملی GIS با هدف مدیریت منابع آبی و جنگلی خود به توفیقات مهمی دست یافت.
در آن زمان تلاش های "راجر تامیل سون" بیشترین سهم در جهت توسعه اصول و مبانی GIS را موجب گردید.
از آن به بعد، تفکرات پایه ای، اعمال شده توسط سایر طراحان، مهندسان و مدیران نسل های بعدی در مقوله GIS، موجبات بسط پایگاههای اطلاعاتی
و تحولات اساسی در تحلیلهای جغرافیایی شده است.
در اوایل،کشورکانادا با ایجاد سیستم های اطلاعات جغرافیایی ملی (CGIS18) در امر کاربرد این فنآوری پیشقدم گردید.
در آن زمان، پیشرفت های فن آوری جدید و نیاز به مدیریت قلمروهای طبیعی پهناور این کشور باعث شد تا داده های جمع آوری شده از سرزمین های وسیع کشور کانادا با تکنولوژی پویایGIS درهم آمیخته شود،
که در نهایت باعث پیشرفتهای شایان توجهی در شناخت ذخایر ملی آن کشور گردید.در سال 1962 با استفاده از نقشه های رقومی، امکان تشخیص کاربری زمینهای کشاورزی، جنگلی و مراتع فراهم شد. با ابداع چنین روشهایی سرزمین کانادا براساس ویژگیهای اکولوژیکی و جغرافیایی خود،
برای اهداف ویژه ای نظیر: حیات وحش ، فضای حیاتی، کشاورزی و صنعتی تخصیص داده شد.
موفقیت
GIS در زمینه های قبلی، منجر به تحقیقات بیشتر و در نتیجه تشویق دانشمندان کانادا در جهت مراقبت های دائمی از سرزمین های وسیع گردید.
قبلی، منجر به تحقیقات بیشتر و در نتیجه تشویق دانشمندان کانادا در جهت مراقبت های دائمی از سرزمین های وسیع گردید.
بنابراین، اغلب پروژه های موفق در کشور کانادا، براساس ایجاد پایگاه اطلاعات ساده اما جامع استوار گردید.
به صورت شماتیک نشاندهنده ارتباط GIS با سایر حیطه های علمی و تکنولوژیک میباشد.
این مدل چرخهای، بر این واقعیت صحه میگذارد که هر چند GIS با سایر علوم در ارتباط نزدیک قرار دارد، اما اساس و شالوده آن بر نگرشهای جغرافیایی و
تحلیلهای مکانی استوار است.
در حال حاضر، بسیاری از متخصصان در رشته های مختلف، نظیر جغرافیدانان، زمین شناسان،
شهر سازی محققان محیط زیست و به ویژه برنامه ریزان شهری اهمیت تحلیل های مکانی را به خوبی درک کرده و با سازماندهی اطلاعات حاصله ضرورت اسـتفاده از این فنآوری قرن را عملا شروع نموده اند.
GIS میتواند کاربردهای متعددی را عرضه نماید، چرا که در این محـیط اطلاعـات ماهیت جغرافیایی داشته و با این زمینه امکان تحلیلهای مکانی بهراحتی میسر میگردد.
با بهره گیری از GIS میتوان منـابع غیرمتجانس را متحد نموده و داده های مکانی و خصیصه های مرتبط را همزمـان تجزیـه و تحلیـل نمـود .
GIS از مهمتـرین فن آوری ها است که از طریق آن امکان آشکار سازی روابط نهان و بارزسازی مصور مهیا میشود.
امروزه توانایی GIS در انجام تحلیل های مکانی متفاوت به اثبات رسیده است و از آن طریق میتوان موضوع شراکت در اطلاعات جغرافیایی و غیرجغرافیایی را
در سرتاسر جهان اعمال نمود.
در حال حاضر در اغلب کشورها، GIS به عنوان ابزاری قدرتمند و ارزشمند دارای توان ویـژه در جهت حل مشکلات سازمانهای مختلف علمی و اداری گشته است.
در روند به کارگیری آن باید به چهار اصـل پایـه ای نظیـر برنامه ریزی پروژه، تصمیم گیری بهینه، تحلیل های بصری و بهبود انسجام سازمانی توجه نمود.
مزیت یک سیستم GIS معمولا از طریق طراحی دقیق پروژه های مربوطه ارزیابی میشود که همواره با انبوهی از اجزاء فضایی متعدد همراه است.
در آغاز تحقیق، با بیان پیشفرضهای مشخصی و یا مسئله خاصی هر پروژه ای شروع میشود.
تولید نقشه های موضوعی را میتوان بر اساس یک و چند نقشه پایه امکان پذیر ساخت.
به عنوان مثال، میتوان طراحی نقشه کاربری اراضی را بر اساس نقشه ترکیب خاک، پوشش گیاهی و توپوگرافی منطقه شروع نمود.
داشتن ترکیب مشـخص و منسـجمی از پدیده های مورد نظر میتواند در روند تولید نقشه های دلخواه نقش اصلی را ایفا نموده و فرآیندهای مربوطه را تسریع نماید
در اغلب موارد، با تولید مدل های پایه در محیط GIS، امکان طراحی و تولید سایر نقشـه هـای بعـدی نظیـر لایـه شـیب، جهـت ناهمواری، مسیر جریان آب بهراحتی امکان پذیر میگردد.
به علاوه با توجه به اطلاعات موجود در پایگاه داده ها، انجام انواع تحلیلهای مکانی و محاسبات هندسی مهیا میشـود.
اصطلاح "اطلاعات بهتر" منجر به اتخاذ تصمیمات بهتری میگردد، واقعیتی است انکار ناپذیر که توسط سیستم های اطلاعاتی در علوم زمین مصداق پیدا مینماید.
اما باید یادآور شد که GIS یک تصمیم گیرنده خودکار نبوده و باید از آن به عنوان ابزاری یاد نمود که با بهره گیری اصولی از این سیستم، امکان پرسشگری و تحلیل مشاهدات سازماندهی شده در پایگاه داده ها میسـر میگردد.
بنابراین، خروج اطلاعات و ایجاد انواع مدل ها فرآیند تصمیم گیری بهینه را برای مدیران تصمیم گیرنده مهیا می سازد.
با دقت به کلیات شکل زیر که به صورت شماتیکی ارائه شده است میتوان دریافت که در روند مدیریت مسائل دنیـای واقعی در محیط
GIS مراحل زیر مطرح می باشند:
1) اخذ و جمع آوری مشاهدات،
2) مدیریت و سازماندهی دادهها،
3) تجزیه و تحلیل دادهها،
4) مدلسازی و نمایش اطلاعات،
5) بحث و تبادل نظر در روند تصمیم گیری ها،
6) برنامه ریزی و اجرای تصمیمات متخذه،
درباره این سایت